Urbana područja su sve češće uzrok ili izvor današnjih ekoloških problema/izazova. Što ne iznenađuje jer sve više ljudi gravitira urbanim sredinama. U potrazi za poslom, boljim uslovima života urbano stanovništvo sve više se sreće sa ograničenjima u urbanom okruženju i ugroženim komforom (kao što su buka u saobraćaju, zagađenje vazduha, zagađenje vode, prenaseljeni i neuređeni kvartovi,neadekvatna komunalna opremljenost, neformalna/nelegalna gradnja, sve manja opremljenost zelenom infrasturkturom …itd).
Međutim, ovoga puta osvrnućemo se na dobre primere prakse o kojima smo već pisali na našem blogu, a koji sa više ili manje uspeha odolevaju ekološkim izazovima u urbanom okruženju. O nagradi za Evropsku zelenu prestonicu smo pisali u par navrata, a svake godine nagrada donosi novog laureata koji pruža dobre primere prakse.
Tako ćemo se osvrnuti ovoga puta na aktuelne zanimljive Evropske zelene prestonice u poslednjih par godina i nastaviti ovu zanimljivu priču o Evropskim zelenim prestonicama.
Nijmegen je grad na istoku Holandije koji je Evropska zelena prestonica za 2018.godinu, a koji je specifičan po tome što je doživeo transformaciju i postao moderan zeleni grad u kome su radni i rekreativni prostori bili odvojeni. Građani su uzeli učešće u razvoju zelene i plave infrastrukture i u očuvanju biodiverziteta. Pokrenut je projekat očuvanja i proširenja parka u centru grada, a postavljen je i ambiciozan plan da do 2045. godine grad postane energetski neutralan.
Nijmegen zelena prestonica 2018. godine
Oslo glavni grad Norveške je Evropska zelena prestonica za 2019. godinu i posvećen je očuvanju prirodnih područja i unapređenju plovnih puteva. Vodeni putevi grada sada imaju noviju revolucionarniju strategiju, prave se pristupi kako bi bili što više dostupni korisnicima, efikasno upravljaju olujnim talasima i posvećeni su razvoju i obnovi staništa. U saobraćaju se promoviše biciklistički saobraćaj, a zacrtani su i ambiciozni ciljevi za smanjenje emisije štetnih gasova do 50% do 2020.godine.
Oslo zelena prestonica 2019. godine
Grad Lisabon u Portugalu je zelena prestonica za 2020. godinu sa oko 500.00 stanovnika i 2008. godine je bio suočen sa izazovima globalne ekonomske krize, ali uprko tome pravi iskorak u strategiji održivosti i pronalazi načina da poboljša kvalitet života svojih građana. Grad je izuzetno posvećen zaštiti i unapređenju svojih prirodnih područja – park Monsanto – koji je dobio sertifikat o održivom upravljanju šumama. Ovako dobroj postavci strategije očuvanja prirodnih područja u gradu ide u prilog i razvoj biciklističkog saobraćaja.
Lisabon zelena prestonica 2020.godine
Glavni grad Finske regije Paijanne Tavastia – Lahti je zelena prestonica za 2021. godinu i ima nešto blizu 120.000 staovnika, nalazi se oko 100 kilometara severoistočno od Helsinkija (glavni grad Finske). Nakon drugog svetskog rata doživljava brzu industrijalizaciju što je dovelo do značajnih ekoloških izazova, kao što je eutrofikacija jezera Vesijarvi i veća zavisnost od automobila u centru grada.
Grad je rešio ove izazove tako što je finansirao projeka za obnovu jezera Vesijarvi, gde su univerzietske istraživačke grupe, stanovnici, lokalne kompanije i grad radili zajedno na poboljšanju stanja jezera.
Grad Lahti je takođe osnovao konzorcijum koji je uložio 100 miliona evra u razvoj sistema saobraćajne infrastrukture kroz centar grada, kao što su podzemni parking prostori, nove biciklističke staze i šire pešačke zone. Za svoj doprinos u razvoju grada dobio je najviši rang u oblasti kvaliteta vazduha, zbrinjavanja otpada, ekoloških inovacija i upravljanja.
Lahti zelena prestonica 2021.godine
Smešten u Alpima grad Veliki Grenobl koji se zbog svoje veličine naziva i „prestonica Alpa“ koji ima oko 158.000 stanovnika, zelena prestonica za 2022. godinu, nalazi se na spoju tri zaleđene doline koje oblikuju reke Izer, Drač i Romanš i okružen je sa tri alpska masiva – Šartrez, Beldon, i Verkov. Sa terenom koji mu onemogućava urbano širenje, i sa 8861 stanovnika po km2, ovo ogrančenje postaje njegova prednost: potpuno urbanizovan, grad nije imao drugog izbora nego da se osloni na urbanu regeneraciju i rehabilitaciju, efikasan javni prevoz i kvalitetne javne prostore. Posebno se insistiralo na urbanoj regeneraciji i transformaciji naselja u eko naselja, zatim grad je važan istraživčki centar i ima mešavinu tradicionalnih i visokotehnoloških industrija, uključujući i obnovljivu energiju.
Zbog svoje topografije bilo je potrebno da maksimalno iskoristi ograničene zelene prostore i posveti se poboljšanju životnog okruženja i urbanog baštovanstva.
Grenobl zelena prestonica 2022.godine
Opština podstiče otvaranje privatnih bašta i vertikalno ozelenjavanje, ima ambiciozan program sadnje drveća i stavljanje neiskorišćenih površina na raspolaganje stanovnicima za otvaranje malih bašta. Zatim grad poslednih 15 godina otvara, obnavlja i aktivno gradi nove parkove. Interesantni su eko-kvartovi koji su osvojili nacionalne nagrade i dobar su primer u razvoju gradova sutrašnjice.
Toliko ovog puta o Evropskim zelenim prestonicama, pratimo i dalje ovu zanimljivu temu obzirom da je već poznata zelena prestonica za 2023.godinu a da je u toku i apliciranje za prestonicu 2024.godinu.
Sve veća je zainteresovanost gradova u trci za ovu značajnu titulu koja pruža mogućnost za dobre strateške postavke i ciljeve za dalji zeleni razvoj, a to su kriterijumi koji predstavljaju bazu za dodelu nagrade i predstavljaju 12 indikatora zaštite životne sredine.
Pred toga od 2018. godine uvedeni su i značajni finasijski podsticaji za njihovu realizaciju.
Autor blog teksta: Nataša Komljenović dipl.inž.arh.
Urednik bloga: Nataša Komljenović dipl.inž.arh.
* Nije dozvoljeno neovlašćeno preuzimanje teksta, za dozvolu i uslove preuzimanja teksta obratiti se na meli adresu [email protected]
